Çömlekçi Yaban Arısı ve Toprak Çiçek Arısı

 Arı türlerinden olan yaban arılarının birçok türü bulunmaktadır. Arıcılık malzemelerinden olan kovanlarda yaşam süren bal arılarından farkları bulunmaktadır.  Örneğin çömlekçi yaban arı sıragiller (eumenidae) hakkında bilgi verelim. Bunlar Vespoidea üst familyasındandır. Tek başlarına yaşam sürerler ve çeşitli böceklere saldırırlar. Yuvalarını ise farklı tekniklerle kurarlar. Örneğin Odyunerus ve Alastor cinslerine bağlı türler yuvalarını taş ve ağaç yarıklarına, toprak içine ya da başka böcek yuvalarından boşalan bitki sapları arasına kurarlar. Bu yuvalarının içinde felce uğramış tutsak böcekler bulunur. Meyve ağaçlarına zarar veren böceklerin sayısını azalttıkları için yararlı olarak kabul edilirler.Eumenes pomiformislerin yuvaları kubbemsi şekilde 12-14 mm çapında olup üst kısımda bir delik bulunur. Avını yakaladığı zaman sokarak felce uğratır ve böceği bu delikten yuvanın içine atarlar. Daha sonra delik toprak ile kapatırlar. Eumenes unguiculatuslar ise iri kırmızı ve sarı bir yaban arısıdır. Zar kanatlı, kelebek ve kın kanatlı türlerin larvaları ile beslenirler. Avlarını yuvalarına taşırlar ve bunlarla yavrularını beslerler.Toprak çiçek arısı (bombus terrstris) türü ise kadife tüylü arılar olarak bilinen türdür. Toprak altında yuva yapan bu türler çiçeklerden polen toplarken polinasyona yardımcı olurlar. Diğer türler gibi (örneğin eşek arısı Vespa Crabro L. gibi) bal arılarına zararları ise pek fazla bulunmamaktadır. Kimi zaman Bektaşi üzümlerinde çok rastlanmakta ve zarar yatıkları bilinmektedir.